Gdzie mieszka przedsiębiorca

radca prawny Magdalena Kowalczuk – Szymańska

Pierwszy merytoryczny wpis na blogu w pełni odzwierciedla zadane w jego tytule pytanie.

Sprawa dotyczy bardzo istotnej kwestii z punktu widzenia naszych klientów tj. egzekwowania należności od osób fizycznych prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą lub kooperujących w ramach spółki cywilnej.

Zgodnie z jedną z ostatnich nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego, w pozwie należy podać adres zamieszkania pozwanego będącego osobą fizyczną, nawet jeżeli jest to osoba prowadząca działalność gospodarczą. Orzecznictwo sądowe oraz coraz częściej spotykana praktyka sądowa, wskazują, że dla sądu nie jest wystarczające podanie w pozwie adresu „głównego miejsca wykonywania działalności”, który jest uwidaczniany w CEIDG; sądy żądają podania adresu zamieszkania lub oświadczenia, że adres „głównego miejsca wykonywania działalności” pokrywa się z adresem zamieszkania. Problem jednak w tym, że takiej informacji nie można wyczytać z ogólnie dostępnych danych zamieszczanych w CEIDG.

Zgodnie z przepisami ustawy o swobodzie działalności gospodarczej wpisowi do CEIDG podlegają m.in. oznaczenie miejsca zamieszkania i adresu zamieszkania przedsiębiorcy, adres do doręczeń przedsiębiorcy oraz adresy, pod którymi jest wykonywana działalność gospodarcza, w tym adres głównego miejsca wykonywania działalności. CEIDG udostępnia dane podlegające wpisowi z wyjątkiem numeru PESEL, daty urodzenia oraz adresu zamieszkania, o ile nie jest on taki sam jak miejsce wykonywania działalności gospodarczej. Adres zamieszkania przedsiębiorcy co prawda podlega wpisowi do CEIDG, lecz nie jest on informacją jawną i nie podlega udostępnieniu. Nawet jeżeli przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą w miejscu zamieszkania, adres ten w CEIDG będzie widoczny jako adres „głównego miejsca wykonywania działalności gospodarczej”, a nie adres zamieszkania. Informacja, czy jest to jednocześnie adres zamieszkania, nie będzie dostępna. Nie ma zatem możliwości ustalenia na podstawie danych dostępnych w CEIDG, czy adres głównego miejsca wykonywania działalności jest równocześnie adresem miejsca zamieszkania przedsiębiorcy, czy też jego adres zamieszkania jest całkiem inny.

Składając pozew przeciwko przedsiębiorcy – osobie fizycznej (w tym prowadzącej działalność w ramach spółki cywilnej, która również jest wpisywana do CEIDG) stajemy przed dylematem, czy podać w nim adres wynikający z CEIDG, licząc się jednak z tym, że sąd wezwie nas do uzupełnienia braków formalnych pod rygorem zwrotu pozwu, czy też przed skierowaniem sprawy na drogę sądową, próbować zdobyć adres zamieszkania naszego dłużnika. Dobrowolne przekazanie przez kontrahenta danych umożliwiających jego pozwanie jest raczej mało prawdopodobne i w zasadzie pozostaje wnioskowanie do odpowiedniego wydziału Ministerstwa Spraw Wewnętrznych o wskazanie danych adresowych pozwanego, co zabiera jednak dodatkowy czas i generuje koszty. Zwłaszcza czas odgrywa tu niebagatelną rolę, w szczególności w przypadku, gdy adres zamieszkania przedsiębiorcy musimy wskazać na żądanie sądu w ustawowym terminie 7 dni przeznaczonym na uzupełnienie braków formalnych pisma procesowego. Okazuje się bowiem, że wniosku o udostępnienie danych adresowych osoby fizycznej ze zbioru PESEL nie można złożyć osobiście – Ministerstwo Spraw Wewnętrznych nie przewidziało takiego ułatwienia jak biuro podawcze. Wnioski przyjmowane są jedynie za pośrednictwem poczty (względnie elektronicznie, o ile są opatrzone niepopularnym bezpiecznym podpisem), o czym głosi komunikat Wydziału Udostępniania Informacji Departamentu Spraw Obywatelskich Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Zaświadczenia przekazywane są wnioskującym również pocztą. A zegar tyka i łatwo się domyślić, że załatwienie całej sprawy w terminie 7 dni graniczy z cudem. Rygor opóźnienia w dostarczeniu żądanego przez sąd adresu zamieszkania pozwanego – zwrot pozwu.

W związku z tym, zawierając umowę z osobą fizyczna prowadzącą działalność gospodarczą wpisywaną do CEIDG warto zwrócić uwagę na zakres pobieranych od niej danych. Powzięcie informacji o adresie zamieszkania przy podpisaniu umowy pozwoli na uniknięcie żmudnej procedury pozyskiwania takich danych, gdy kontrahent stanie się dłużnikiem i postępowanie sądowe będzie koniecznością.

Jak to jednak w prawie bywa, pozyskiwanie adresu zamieszkania kontrahenta – osoby fizycznej już w momencie zawierania umowy, może mieć swoje negatywne implikacje w zakresie ochrony danych osobowych. W wyniku dokonanych w 2012 roku zmian przepisów, dane osobowe zawarte w ewidencji działalności gospodarczej nie są już wyłączone spod przepisów ustawy o ochronie danych osobowych. Ale to już temat na kolejny wpis, który niebawem.